Nowelizacja ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK – co udało się zmienić Rzecznikowi Ubezpieczonych na korzyść konsumentów

W dniu 19 sierpnia 2011 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw.

Prace nad tą ustawą trwały stosunkowo długo, bowiem Grupa Robocza ds. przeglądu prawa ubezpieczeń gospodarczych Rady Rozwoju Rynku Finansowego przy Ministrze Finansów rozpoczęła prace nad obszerną nowelizacją ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych jeszcze w 2007 r.

Przepisy zawarte w niedawno uchwalonej ustawie zawierają szereg przepisów mających na celu poprawę sytuacji ubezpieczających, ubezpieczonych oraz poszkodowanych, a także regulacji porządkujących wiele spornych na tle obecnie obowiązującej ustawy kwestii.

Rzecznik Ubezpieczonych od początku prac nad ustawą zabiegał o wprowadzenie w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK[1] zmian legislacyjnych, które pozwoliłyby na wyeliminowanie bardzo dotkliwego finansowo, przede wszystkim dla wielu posiadaczy pojazdów mechanicznych, problemu podwójnego ubezpieczenia obowiązkowego. Statystyki Rzecznika Ubezpieczonych za ostatnie półrocze wskazują, iż problem ten pojawia się w ok. 8% ogółu skarg kierowanych do Rzecznika Ubezpieczonych oraz w ok. 9% rozmów telefonicznych odbywanych przez jego ekspertów.

Drugą ważną dla Rzecznika Ubezpieczonych kwestią była zmiana zasad zwrotu składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia w odniesieniu do obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz ubezpieczenia OC rolników i ubezpieczenia budynków rolniczych. W tym przypadku Rzecznik również odbierał wiele zapytań dotyczących powodów, dla których w przypadku tych ubezpieczeń, będących ubezpieczeniami obligatoryjnymi, obowiązują bardzo niekorzystne zasady zwrotu składki.

W trakcie całego procesu prac nad ustawą Rzecznik Ubezpieczonych zgłaszał liczne uwagi i propozycje dotyczące brzmienia nowych przepisów. Obecnie, gdy nowelizacja ustawy została już uchwalona z satysfakcją można odnotować, iż zdecydowana większość postulatów Rzecznika została w niej uwzględniona. Należy w tym miejscu podkreślić, iż jest w tym zasługa wielu osób, które intensywnie pracowały nad tą ustawą. Wśród tych osób na pewno należy wymienić gospodarzy tej ustawy, czyli przedstawicieli Ministerstwa Finansów, którzy zawsze z uwagą analizowali często skrajnie różne stanowiska instytucji biorących udział w procesie legislacyjnym, starając się znaleźć kompromisowe rozwiązania.

Ogromne wsparcie dla propozycji Rzecznika oraz pomoc w ich przygotowaniu Rzecznik uzyskał ze strony Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz wybitnego przedstawiciela nauki w osobie dr. Marcina Orlickiego z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Wreszcie wypada wspomnieć o zaangażowaniu członków sejmowych Komisji Finansów Publicznych oraz Podkomisji stałej do spraw instytucji finansowych, dzięki którym na etapie prac sejmowych udało się wprowadzić ważne dla konsumentów nowe uregulowania prawne.

Wśród nowych regulacji, które wejdą w życie 11 lutego 2012 r. znajduje się kilka, na których kształt istotny wpływ miał Rzecznik Ubezpieczonych.

W kolejności należy tutaj wymienić następujące przepisy:

1) Pierwszym z nich jest dodawany przepis art. 8a, który ma w odniesieniu do ubezpieczeń obowiązkowych stworzyć mechanizm zapobiegający zatajaniu przed ubezpieczycielem przez ubezpieczającego znanych mu okoliczności mających wpływ na zwiększenie ryzyka ubezpieczeniowego. Przepis ten będzie miał następujące brzmienie:

„1. Jeżeli ubezpieczający nie podał zakładowi ubezpieczeń znanych sobie okoliczności, o które zakład ubezpieczeń zapytywał przed zawarciem umowy ubezpieczenia obowiązkowego i które pociągają za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego, zakład ubezpieczeń ma prawo żądać odpowiedniej zmiany wysokości składki ubezpieczeniowej z uwzględnieniem zwiększenia prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego wskutek okoliczności niepodanych do jego wiadomości.

2. W razie zawarcia przez zakład ubezpieczeń umowy ubezpieczenia obowiązkowego mimo braku odpowiedzi na poszczególne pytania, pominięte okoliczności uważa się za nieistotne".

Trzeba zauważyć, że przepis ten w wersji pierwotnej projektu przewidywał, iż zmiana wysokości składki ubezpieczeniowej po zawarciu umowy ubezpieczenia obowiązkowego mogłaby nastąpić w przypadku wadliwego podania ubezpieczycielowi jakichkolwiek informacji mających wpływ na ustalenie jej wysokości, nie zaś tych które istotnie dotyczą okoliczności zwiększających prawdopodobieństwo zajścia wypadku ubezpieczeniowego, jak to ma miejsce w odniesieniu do ubezpieczeń dobrowolnych zgodnie z art. 815 § 3 k.c.

Przedstawiciele Rzecznika Ubezpieczonych zwrócili uwagę, że przepis w pierwotnie projektowanej wersji rodziłby ryzyko, iż wysokość składki ubezpieczeniowej byłaby ustalana  w oderwaniu od rozmiaru rzeczywistego ryzyka, a tym samym ubezpieczający w ubezpieczeniach obowiązkowych byłby traktowany gorzej, niż ubezpieczający w ubezpieczeniach dobrowolnych[2].

W trakcie prac sejmowych udało się jednak przepis poprawić i będzie on obowiązywał w kształcie zdecydowanie korzystniejszym dla ubezpieczających niż pierwotnie przewidywano.

• Czego nie uda się zmienić RU.
  2012-02-07 16:50 wtorek ~Michał | [+] odpowiedz
  Dopóki praktyki ubezpieczycieli będą pozwalały na pojawianie się na rynku firm tj. ograbieni.pl, żerujących na klientach towarzystw, żadne wprowadzane zmiany nic de facto nie zmienią. Ubezpieczyciele ... czytaj dalej »
• Wypowiedzenie "OC"
  2012-01-31 22:16 wtorek ~Silumare | [+] odpowiedz
  Warto byłoby opublikować jeden "słuszny" wzór wypowiedzenia ubezpieczenia OC komunikacyjnego. RZU jest osobą, której autorytet jest niekwestionowany i zalecenia przez niego ustalone na pewno... czytaj dalej »